با مشاهده عرضه و تقاضا، می توان به قیمت دارایی های مختلف در بورس و همچنین اوراق بهادار پی برد. چنین مسئله ای، به عرضه کننده و همچنین تقاضا کننده، این اجازه را می دهد که بتواند با توجه به شرایط موجود، قیمت ها را تغییر بدهد. در طی فرآیند کشف قیمت، بهای سهم تعیین می شود. در واقع کشف قیمت در بورس، قیمتی است که می تواند با قیمت واقعی آن سهم متفاوت باشد. به عبارتی می توان گفت که قیمت واقعی، قیمتی است که بر اساس ارزش واقعی آن سهم یا کالا تعیین شده؛ ولی کشف قیمت، قیمتی است که از تفاهم بین تقاضا کننده و عرضه کننده کشف شده است.
منظور از کشف قیمت در بورس
در کشف قیمت در بورس، عرضه کننده یک قیمت مشخص برای محصول تعیین کرده و عواملی مثل دارایی خود و همچنین عرضه و تقاضای کالا را در نظر می گیرد. در بازار بورس نیز برای رسیدن به یک قیمت مشخص، از این شیوه استفاده می شود. فرآیند کشف قیمت، باید به موقع و همچنین به سرعت انجام شود. سرعت انتقال اطلاعات در شرکت های مختلف، می تواند با به موقع بودن کشف قیمت، ارتباط داشته باشد. یکی از موانع بزرگ فرآیند کشف قیمت، اطلاعات ناقص محسوب می شود. در صورتیکه اطلاعات ناقص وارد فرآیند کشف قیمت در بورس شود، می تواند این فرآیند را با تأخیر مواجه کند. تعامل عرضه و تقاضا، یکی از مسائل بسیار مهم در کشف قیمت محسوب می شود.
روش های کشف قیمت در بورس
هیچ پیش بینی دقیقی از قیمت های مطرح شده در آینده در دسترس نیست. با توجه به این مسئله، خریداران و فروشندگان با پیش بینی ها و انتظارات خود، به کشف قیمت ها می پردازند. در کشف قیمت و همچنین نوسانات بازار، یک سری عوامل تأثیر می گذارند. از جمله این عوامل، می توان به زمان معامله، مکان معامله، کیفیت دارایی مورد معامله، تعداد خریداران و همچنین فروشندگان اشاره کرد. اطلاعاتی که در دسترس عموم مردم قرار دارد نیز، می تواند در میزان نوسان دخیل باشد. با توجه به مطالب ذکر شده، می توان کشف قیمت را موضوعی فراتر از مسئله عرضه و تقاضا تلقی کرد. انواع روش های کشف قیمت در بورس را در ادامه مورد بررسی قرار می دهیم.
کشف قیمت با حراج ناپیوسته
کشف قیمت می تواند پس از بازگشایی سهم یا سهام در بورس، از طریق حراج ناپیوسته اتفاق بیفتد. در چنین شرایطی، سهم مورد نظر در وضعیتی قرار می گیرد که عرضه کننده و تقاضا کننده باید برای کشف قیمت آن، رقابت را شروع کنند. این رقابت، در نهایت در یک قیمت مشخص، پایان می یابد. معامله نهایی، با قیمت مشخص شده یا کشف شده انجام می شود. در کشف قیمت با حراج ناپیوسته، ممکن است در یک بازه زمانی مشخص، شاهد بروز هیچ معامله ای نباشیم.
پس از این مکث و سکوت سهم و معاملات، در شرایطی که تعادل بین قیمت خریدار و فروشنده صورت بگیرد، اولین معامله انجام می شود. در واقع پس از این اولین معامله، می توان گفت که کشف قیمت صورت گرفته است. در فرآیند کشف قیمت با حراج ناپیوسته، امکان تغییر یا حذف سفارش نیز وجود دارد. در کشف قیمت با حراج ناپیوسته، اگر بین خریدار و فروشنده توافقی بر سر قیمت صورت نگیرد، ناظر می تواند مجدداً معاملات سهم را متوقف کرده و کشف قیمت را در یک روز دیگر تکرار کند. بعضی از شرکت ها، می توانند مشمول بازگشایی با حراج ناپیوسته باشند. در واقع، این اتفاق بنا به دلایل مختلفی می افتد که از جمله این دلایل، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در صورتیکه اطلاعات با اهمیت در گروه الف و ب افشا شود، حراج ناپیوسته می تواند اتفاق بیفتد.
- توقف نماد معاملاتی با قانون نوسان 50 درصد
- مشمول بودن نماد شرکتی برای گره معاملاتی
- اطلاع رسانی ناظر در مورد استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت
- برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه با هدف تقسیم سود یا تصویب صورت های مالی
کشف قیمت در عرضه های اولیه
عرضه اولیه سهام، با استفاده از روش های مختلفی انجام می شود. تعیین قیمت عرضه، در مرحله اصلی و مهم عرضه عمومی اوراق بهادار، می تواند در میزان موفقیت عملکرد عرضه اولیه، تأثیرات بسیار مهمی بگذارد. در این روش، هدف از کشف قیمت در بورس، تعیین کردن قیمت عرضه با استفاده از ماکزیمم کردن ارزش اوراق بهادار، توسط شرکت مورد نظر است.
ناشر و پذیره نویس می تواند با جمع آوری تقاضای بازار، به درک مناسبی در زمینه تقاضای بازار دست پیدا کند. با استفاده از جمع آوری درخواست ها از نهادهای مالی مختلف، می توان به جمع آوری تقاضای بازار دست یافت. در نهایت، پذیره نویس می تواند با اطلاعات به دست آمده، نمودار تقاضا را ترسیم کند. عرضه عمومی به روش حراج صورت می گیرد و روش ثبت دفتری نیز کشف قیمت مشابهی با روش حراج دارد. البته لازم به ذکر است که در روش حراج، منحنی تقاضا، شامل درخواست های تمامی سرمایه گذاران می شود.
کشف قیمت در بورس کالا
ابتدای فعالیت بورس های کالایی، با معاملات فیزیکی و کشف قیمت آغاز شد. پس از مدتی این فعالیت ها به سمت تبدیل به بورس و همچنین فرصت تأمین مالی حرکت کرد. تأمین مالی برای شرکت های تولیدی و همچنین ایجاد فرصت های بزرگ برای سرمایه گذاران، از مهم ترین نقش های بورس کالا در عصر حاضر محسوب می شود. با توجه به موارد ذکر شده، می توان گفت که بورس کالا می تواند فرصت سرمایه گذاری، مدیریت ریسک قیمت کالا و محصولات و همچنین شفاف سازی قیمت ها را بر عهده داشته باشد.
تفاوت کشف قیمت و قیمت واقعی
همانطور که اشاره کردیم، کشف قیمت در بورس، قیمتی مشابه قیمت واقعی نبوده و با آن متفاوت است. کشف قیمت در بورس، صرفاً قیمتی است که خریدار و فروشنده بر روی آن به تفاهم می رسند. به عنوان مثال، اگر دارایی شما 500 گرم طلا باشد، زمانیکه بخواهید آن را به فروش برسانید، عرضه و تقاضا را در نظر خواهید گرفت. حتی اگر قیمت واقعی طلا تغییری نکرده باشد، با توجه به عرضه زیاد طلا مجبور هستید طلای خود را کمتر از ارزش واقعی آن به فروش برسانید. در واقع طلا فروش، طلای شما را چند درصد کمتر از قیمت واقعی آن، از شما خریداری می کند. به عبارتی همین اتفاق در بازار اوراق بهادار و بورس نیز رخ می دهد.
کشف قیمت در بورس، یک فرآیند کلی محسوب می شود که می توان از آن برای تعیین قیمت های فوری، برای یک اوراق بهادار بهره برد. به طور کلی، کشف قیمت به شرایط و احوال بازار وابسته است. شرایط بازار، می تواند در وهله اول بر عرضه و تقاضا تأثیر گذاشته و قیمت ها را متأثر کند. محدود شدن عرضه به چند نفر، تمرکز بازار و اطلاعات ناقص می توانند از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار در فرآیند کشف قیمت، محسوب شوند. بنابراین، در مبحث مربوط به تفاوت قیمت کشف شده در بازار بورس و ارزش واقعی سهام یک شرکت، باید این نکات را در نظر بگیرید.
جمع بندی
کشف قیمت در بورس یا به عبارتی همان کشف قیمت، فرآیندی برای توافق یا به تفاهم رسیدن دو طرف معامله، برای تعیین قیمت کالا در زمان و مکان مشخص است. به طور کلی، بورس محلی برای شفاف سازی قیمت ها محسوب می شود. بورس، می تواند محلی باشد که دو طرف معامله، قیمت محصول خود را بر اساس میزان عرضه و تقاضا ارزش گذاری کرده و به فروش برسانند. یکی از بهترین گزینه ها برای رسیدن به شفافیت مالی، می تواند بازار بورس باشد. روش های متعددی برای معامله در بازار بورس وجود دارد و در نهایت، می توان گفت که کشف قیمت در بورس، یک فرآیند قانونمند و شفاف است.
در این مطلب، تعریف کشف قیمت در بورس، روش های کشف قیمت در بورس، کشف قیمت با حراج ناپیوسته، کشف قیمت در عرضه های اولیه، کشف قیمت در بورس کالا و تفاوت کشف قیمت و ارزش واقعی مورد بررسی قرار گرفت.
