اگر نگاهی به سایتهای آماری ارزهای دیجیتال مثل «کوین مارکت کپ» (CoinMarketCap) بیندازیم میبینیم که بیش از ۱۱ هزار و ۷۰۰ رمزارز مختلف در آن ثبت شده است.
این تعداد و تنوع زیاد باعث میشود که پروژههای جدید برای جلب توجه سرمایهگذاران و فعالان این حوزه دست به کارهای خلاقانه و جالبتوجه بزنند تا شاید بتوانند خود را در بین این همه پروژهی فعال متمایز سازند.
با اینکه چنین پروژههایی ارزهای دیجیتال خود را از طریق شبکههای اجتماعی و ارسال بیانیههای مطبوعاتی به سایتهای این حوزه تبلیغ میکنند ولی بسیاری از آنها روی به دیگر ابزارهای بازاریابی هم میزنند. ایردراپ یکی از این ابزارها است که در این مقاله میخواهیم به طور کامل در مورد آن صحبت کنیم.
«ایردراپ» (Airdrop) یک استراتژی تبلیغاتی و بازاریابی است که در جریان آن شرکتهای مختلف به منظور ایجاد سروصدا و آشنا کردن کاربران فعال در حوزهی رمزارزها با پروژهی خود اقدام به پخش رایگان آن رمزارز میکنند. با این کار هم اسم رمزارز جدید به سر زبانها میافتد و هم افراد جدید با پروژه آشنا میشوند.
علاوه بر این چون بسیاری از کسانی که در جریان ایردراپ رمزارزهای خود را دریافت کردهاند، آنها را در صرافیها میفروشند، قیمت و ارزش واقعی آن رمزارز هم مشخص میشود. در حقیقت ایردراپ یکی از راه های کسب درآمد از ارزهای دیجیتال است.
به خاطر همین ماهیت برد-برد ایردراپ است که بسیاری از پروژهها و استارتاپهای جدید از این روش برای تبلیغات خود استفاده میکنند. چون هم پروژهی آنها به همگان معرفی میشود و هم شرکتکنندگان در ایردراپ پاداش مالی دریافت میکنند و این به نفع هر دو طرف است.
اینکه در جریان ایردراپ، رمزارزهای رایگان به حساب چه کسانی ریخته شود بستگی به افراد و شرکتهایی دارد که ایردراپ را برگزار میکنند.شرایط دریافت رمزارز رایگان از قبل توسط شرکت مشخص میشود و معمولاً از کاربران خواسته میشود تا با انجام کارهای سادهای مثل به اشتراکگذاری اطلاعات مربوط به آن پروژه در شبکههای اجتماعی، به دیده شدن آن کمک کنند.
برخی مواقع هم برگزارکنندگان ایردراپ از کاربران میخواهند تا مقداری از یک رمزارز مشخص را در کیف پول دیجیتال خود داشته باشند تا شرایط به دست آوردن رمزارز جدید رایگان را به دست بیاورند.به عنوان مثال همهی کسانی که در کیف پول دیجیتال خود ارز دیجیتال ترون (Tron) با علامت TRX را داشته باشند تا اوایل سال ۲۰۲۵ میلادی شانس دریافت رمزارز BTT را خواهند داشت.
البته توجه کنید که ایردراپ با عرضه اولیه یا ICO تفاوت دارد. در عرضه اولیه از کاربران خواسته میشود که در پروژهی جدید سرمایهگذاری کنند اما در ایردراپ معمولاً نیاز به سرمایهگذاری نیست و هدف تنها افزایش آگاهی جمعی نسبت به آن پروژه است.
شرکت در ایردراپها در بین کاربران بازار ارزهای دیجیتال به ویژه آنهایی که سرمایهی کمی دارند و هنوز هیچ ارز دیجیتالی نخریدهاند، محبوبیت دارد زیرا از نظر آنها ایردراپ ماشین پخش پول رایگان است و شرکت در آن خطر چندانی ندارد. در ادامه بیشتر در این رابطه و خطرات پیرامون ایردراپ صحبت خواهیم کرد.
۳ ایردراپ پرسود تاریخ ارزهای دیجیتال
بسیاری از ارزهای دیجیتالی که امروزه در لیست بهترین رمزارزها قرار گرفتهاند زمانی فعالیت خود را با ایردراپ شروع کردند که در این بخش میخواهیم ۳ مورد از پرسودترین آنها را معرفی کنیم.
در سال ۲۰۲۰ میلادی پروژهی یونیسواپ (Uniswap) که هماکنون محبوبترین صرافی غیرمتمرکز دنیا به شمار میرود رمزارز محلی خود با نام «یونی» (UNI) را در جریان ایردراپی به رایگان در اختیار کاربران مختلف گذاشت.
در واقع همهی کسانی که تا قبل از تاریخ ۱ سپتامبر حداقل یک تراکنش در صرافی یونیسواپ انجام داده بودند واجد شرایط دریافت رمزارز رایگان میشدند. در آن زمان هر کاربر چیزی حدود ۴۰۰ واحد از رمزارز جدید این صرافی یا همان یونی را دریافت کرد. بسیاری از کسانی که در آن زمان ارز دیجیتال یونی را به رایگان دریافت کرده بودند خیلی سریع آن را به صرافیها منتقل کرده و با قیمتهایی مثل ۲ دلار تا ۴ دلار به فروش رساندند.
در این بین کسانی هم بودند که یونیهای دریافتی خود را در کیف پولهای خود ذخیره کردند و با رشد شدید حوزهی امورمالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) در ماههای اخیر پاداش صبر و تحمل خود را گرفتند.
از آن زمان قیمت هر واحد یونی به ۳۰ دلار هم رسید که این یعنی ۱۲ هزار دلار رایگان برای شرکتکنندگان در ایردراپ که رقم فوقالعادهای است. چند سال قبلتر از یونیسواپ، پروژهی Ontology هم در سال ۲۰۱۸ میلادی رمزارز جدید خود با نام ONT را به صورت رایگان پخش کرد.
در جریان این ایردراپ به تمام کسانی که در کیف پولهای خود رمزارز NEO داشتند ONT رایگان داده شد. همچنین مقدار ۱۰۰۰ ONT هم برای افرادی که در خبرنامهی سایت اینترنتی آنها ثبتنام کرده بودند در نظر گرفته شده بود.تعداد کل ارزهای دیجیتال رایگان پرداخت شده ۱۰ میلیون واحد بود که با توجه به قیمت ۴.۲ دلاری ONT در آن زمان ارزشی برابر ۴۲ میلیون دلار داشت.
با اینکه قیمت این رمزارز هماکنون بسیار پایین آمده است ولی در آن زمان به ۱۱ دلار هم رسید که ارزش ONTهای ایردراپ شده را به ۱۰۰ میلیون دلار رساند.در اواخر سال ۲۰۲۰ میلادی هم صرافی غیرمتمرکز «واناینچ» (1inch) تعداد ۹۰ میلیون واحد از رمزارز محلی خود به نام 1INCH را به بیش از ۵۵ هزار کاربر به رایگان پرداخت کرد.
هرکسی که قبل از روز ایردراپ مبلغ ۲۰ دلار در این صرافی معامله میکرد یا تعداد معاملههایش از ۴ بیشتر بود شامل دریافت 1INCH های رایگان میشد. قیمت هر واحد از این رمزارز در آن زمان حدود ۲.۷ دلار بود ولی چند ماه بعد قیمت آن به نزدیکیهای ۸ دلار رسید.جالب است بدانید که حدود ۱۰ میلیون از این ایردراپ تنها به یک نفر تعلق گرفت تا بدین ترتیب صرافی واناینچ حمایت خود را از او اعلام کرده باشد.
دلایل انجام ایردراپ
همانطور که گفتیم اولین و مهمترین دلیل انجام ایردراپ توسط پروژههای نوظهور آگاه کردن کاربران از وجود آن پروژه است. هر کس که نگاهی به پستهای شبکههای اجتماعی در مورد ایردراپها انداخته باشد میداند که چنین پستهایی بهترین تبلیغ هستند زیرا توسط خود کاربران اکوسیستم ارزهای دیجیتال انجام میشوند.
این افراد چون قرار است به رایگان مقدار قابلتوجهی از رمزارز ایردراپ شده را دریافت کنند تلاش میکنند با صحبت در مورد آن پروژه، توجه افراد دیگر را هم به آن جلب کنند تا با این کار در آینده احتمال افزایش قیمت آن رمزارز و در نتیجه کسب سود بیشتر وجود داشته باشد.
دلیل دیگر انجام ایردراپ پاداش دادن به کاربران واقعی آن پروژه است. یکی از واقعیتهای تلخ دنیای کریپتو این است که بیشتر سرمایهگذاران و فعالان این بازار به دنبال کسب سودهای زیاد در کمترین زمان هستند و معمولاً هیچ اهمیتی به پتانسیل طولانیمدت یک پروژه نمیدهند. برای همین خیلی سریع ممکن است رمزارزهای مربوط به یک پروژه را بفروشند و به سراغ رمزارز پروژهی دیگری بروند. با این کار نهتنها هیچ کمکی به پیشرفت آن پروژه نمیشود بلکه در درازمدت تأثیر منفی هم روی آن میگذارد. برای مبارزه با این مشکل است که استارتآپهای مختلف از طریق انجام ایردراپ، ارزهای دیجیتال جدید خود را به رایگان در اختیار کاربران وفادار خود که از پلتفرم آنها استفاده میکنند، یا مقدار زیادی از رمزارزهای خاص را در کیف پول دیجیتال خود نگهداری میکنند، قرار میدهند.
یکی دیگر از مهمترین دلایلی که با پدیدهی ایردراپ مواجه هستیم توزیع عادلانهی رمزارزهای جدید و تمرکززدایی از آنها است. وقتی پروژهی جدیدی معرفی و عرضه میشود این احتمال وجود دارد که سرمایهگذاران ثروتمند حجم زیادی از رمزارز آن پروژه را در قیمتهای پایین خریداری کنند. این کار باعث میشود که درصد زیادی از عرضهی در گردش آن ارز دیجیتال تنها در اختیار افراد خاصی بیفتد که کاملاً با فلسفهی ارزهای دیجیتال یعنی تمرکززدایی در تضاد است. برای همین است که میبینیم شرکتهای مختلف به کمک ایردراپ ارزهای جدید خود را به صورت عادلانه در اختیار افراد مختلف قرار میدهند.
از دلایل ثانویهی دیگری که شرکتها را ترغیب به انجام ایردراپ میکند شناختن دقیقتر جامعهی کاربری خود است. برای اینکه بتوانید در بعضی از ایردراپها شرکت کنید بعضی از پروژهها از شما میخواهند که فرمی را پر کنید. در این فرم معمولاً اطلاعاتی مثل آدرس ایمیل، آدرس پروفایل شبکههای اجتماعی و نقطهنظرات کاربران در مورد دنیای ارزهای دیجیتال خواسته میشود که با این اطلاعات میتوان کارزارهای بازاریابی و تبلیغاتی بهتر و موفقتری برگزار کرد.
خطرات پیرامون ایردراپ
ایردراپها با اینکه هم به نفع پروژههای جدید هستند و هم سود رایگان خوبی نصیب کاربران مختلف میکنند اما میتوانند باعث کلاهبرداریهایی هم شوند.البته این کلاهبرداریها به صورت مستقیم ربطی به شرکتهای برگزارکنندهی ایردارپ ندارد و بیشتر به سوءاستفادهی فرصتطلبان برمیگردد.
اگر سری به حساب کاربری افراد معروفی مثل ایلان ماسک (Elon Musk) در توییتر بیندازید حتماً دیدهاید که افراد کلاهبردار در زیر توییتهای آنها با وعدهی رمزارزهای رایگان اقدام به فریب کاربران کمتجربه میکنند. برای مثال چنین افراد کلاهبرداری از خوانندگان میخواهند تا مبلغ کمی را به کیف پول دیجیتال آنها پرداخت کنند تا شرایط لازم برای شرکت در یک ایردراپ و کسب رمزارز رایگان را به دست بیاورند. در صورتی که نه خبری از ایردراپ بوده و نه حساب کاربری آنها واقعی است.
برخی کلاهبردارهای دیگر هم ممکن است با کپی کردن سایت ایردراپ پروژههای واقعی اقدام به دریافت اطلاعات حساس مثل کلمه عبور کیف پول دیجیتال کرده و حساب کاربران از همهجا بیخبر را خالی کنند. برای در امان ماندن از چنین کلاهبرداریهایی بهتر است همیشه آدرس سایت پروژهای که اقدام به برگزاری ایردراپ کرده را بررسی کنید و مطمئن شوید که اطلاعات خود را در سایت اصلی وارد میکنید.
از آنجایی که ایردراپ ها رایگان هستند اگر هر ایردراپی در ابتدا از شما درخواست پول کرد بدون شک کلاهبرداری است، زیرا اصلاً هدف از انجام ایردراپ، توزیع رایگان ارز دیجیتال در بین کاربران است و نه دریافت ارز دیجیتال از آنها. اما کلاهبرداریهای مربوط به ایردراپ به همینجا ختم نمیشود. همانطور که میدانید ساخت و ایجاد یک رمزارز جدید کار چندان سختی نیست و میتوان در عرض چند ساعت این کار را انجام داد و برای آن ایردراپ برگزار کرد.
بنابراین این احتمال وجود دارد که پروژهای ایردراپ برگزار کند و مقدار کمی از ارز دیجیتال تازه ساختهشدهی خود را که هیچ کاربردی ندارد به آدرس کیف پول دیجیتال شما بفرستد ولی هدفش از این کار چیز دیگری باشد. در این نوع حمله که به آن حمله گردگیری یا داستینگ (Dusting) میگویند، فرد برگزارکنندهی ایردراپ با ارسال مقدار کمی از رمزارز ساخت خود به کیف پول دیجیتال شما آدرس عمومی آن را به دست میآورد.
وقتی آدرس عمومی کیف پول شما در اختیار فرد کلاهبردار قرار گرفت، او میتواند به کمک ابزارهای کاوش بلاکچین داراییهای ارز دیجیتال شما را که در آن آدرس قرار دارد، ببیند. بدین ترتیب اگر دارایی شما مبلغ قابل توجهی باشد، فرد کلاهبردار میتواند قدم بعدی حملهی خود را بردارد و با روشهایی مثل فیشینگ یا مهندسی اجتماعی، تغییر سیمکارت و دیگر روشهای معمول هک و سرقت اقدام به خالی کردن حساب شما بکند.
برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری هم میتوانید کیف پول دیجیتال جدیدی برای شرکت در ایردراپها بسازید. به عبارت دیگر هیچ وقت با کیف پول اصلی خود که تمام داراییهایتان در آن قرار دارد در ایردراپها شرکت نکنید. در واقع از آنجایی که بیشتر این ایردراپها در بلاک چین اتریوم انجام میشوند و از نوع ERC-20 هستند خیلی راحت میتوانید آدرسهای جدیدی در کیف پول دیجیتال خود مثل متامسک (MetaMask) ایجاد کنید و از آن برای دریافت ایردراپ استفاده کنید.
چگونه در ایردراپها شرکت کنیم؟
یکی از راحتترین راههای پیدا کردن ایردراپهای جدید و شرکت در آنها استفاده از سایت اینترنتی ایردراپز است. با مراجعه به صفحه اول این سایت لیستی از آخرین ایردراپهای در حال برگزاری و همچنین ایردراپهای محبوب در بین کاربران نمایش داده میشود که با کلیک روی هر کدام اطلاعات بیشتری از قبیل اینکه ایردراپ برگزار شده مربوط به چه پروژهای است و هدف از توسعهی آن چیست، در اختیارتان قرار داده میشود.
مهمتر از همه نحوهی شرکت در آن ایردراپ است که آن هم به صورت قدم به قدم توضیح داده شده است. نکتهی دیگر این است که کاربران این سایت میتوانند در صفحهی مخصوص هر ایردراپ، در مورد صحت و سقم آن نظر بدهند که باعث میشود ایردراپهای واقعی از ایردراپهای به دردنخور متمایز شوند.
سخن پایانی
ایردراپ یکی از روشهای کمخطر بازاریابی و تبلیغات پروژههای نوظهور است که هم باعث شناختهتر شدن آنها میشود و هم سود مالی رایگان برای کاربران مختلف در پی دارد. با اینکه ارزش رمزارزهای رایگان دریافتی در روزهای اول شاید پایین باشد ولی با گذشت زمان و رسیدن به ارزش واقعی خود، همین حجم کم میتواند سودهای چندبرابری را نصیب شرکتکنندگان کند. ایردراپها به ویژه برای کسانی که سرمایهی زیادی ندارند یا هنوز نتوانستهاند خود را مجاب به خرید رمزارزهای دیگر کنند، بهترین گزینه است. با این کار هم میتوانند بدون اینکه سرمایهای وارد این بازار کنند، با محیط آن آشنا شوند و در این بین سود مناسبی هم دریافت کنند.
حالا که با مفهوم ایردراپ آشنا شدید از این به بعد میتوانید گوش به زنگ باشید و هر جا که صحبت از انجام ایردراپ شد، ابتدا واقعی بودن آن را بررسی کنید و سپس خودتان هم در آن شرکت کنید. کسی چه میداند! شاید ایردراپی که در آن شرکت میکنید در آینده به یکی از پروژههای برتر دنیای بزرگ ارزهای دیجیتال تبدیل شود.